САДОИ ЭММАНУЭЛЛА: ВАҚТЕ КИ ҲАҚИҚАТ ҶИНОЯТ ТАЛАҚҚӢ МЕШАВАД

Муаллиф: Нури Хазарӣ. 05.07.2025

Тобистони соли 2025 блогнависи қазоқистонӣ Эммануэлла Наврӯзбоева (Науризбаева) дар як навори кутоҳи видео мегӯяд, ки дар масҷиди «Нур-Ғасир»-и шаҳри Оқтеппа марде ба ӯ таҷовузи равонӣ кардааст ва ба ӯ “никоҳи якрӯза” пешниҳод намудааст. Дар назари аввал чунин мерасид, ки ин як иқдоми оддии занест, ки бо поймолсозии марзҳои шахсияш рӯ ба рӯ шудааст. Аммо, ва ҳазор аммо, на! Аз он, ки ин зан рафтори ғайриинсонӣ ва ғайриахлоқиеро, ки дар масҷид рух дода асту расонаӣ кардааст, на ин ки ҷомеа ин амали зиштро маҳкум кардааст, баръакс ӯ бо мавҷи нафрату тавҳин рубарӯ гаштааст. Ҷомеа, ки Эммануэлла дар он ҷуръат карда садо баланд кардааст, на танҳо аз ҳаққи ӯ дифоъ накардааст, балки ӯ зери фишору таҳдид қарор гирифтааст.

Он чӣ пас аз нашри видеои ӯ рух дод, танҳо мушкили як зан нест, балки бозгӯи ҳолати як муҳити фарҳангӣ ва мазҳабии каҷгунаи васеътар аст ин аст. 

Чунки, Эммануэлларо дар шабакаҳои иҷтимоӣ мавриди таҳқир қарор доданд, ба тӯҳматҳое чун “бадном кардани ислом”, “таҳқири масҷид”, “худнамоӣ” ва ҳатто “беахлоқӣ” муттаҳам карданд. Шахсияти ӯ ба як қурбонии бадбинии ҷамъиятӣ табдил ёфт, дар ҳоле ки марде, ки рафтори ғайриқобили қабул нишон додааст, шиносоӣ нашуда ва амалан беҷазо мондааст.

Ин як қазияи нав нест. Зане, ки ҷуръат мекунад «ҷурми хонаводаӣ»-ро ошкор кунад, барои худи ҷиноят на, балки барои қолабшиканӣ аз хамӯшии иҷборӣ ҷазо мегирад. Хомӯшие ки аз занон талаб мешавад оромона азият бикашанд, то оила, дин ва ҷомеа “шарманда” нашавад.

Ин баҳс дар бораи ислом нест. Баҳс дар бораи анъанаи саркӯбгароӣ аст.

Муҳолифони Эммануэлла мегӯянд: «Ӯ исломро бадном кард». Аммо оё ӯ дар ҳақиқат дини исломро бадном кард, ё танҳо ниқоби риёкориро, ки бо номи ислом касе зери он пинҳон буд, ошкор кард?

Ислом ҳамчун дин бар пояи адолат, шарофат ва манъи зулму ситаму истибдод бунёд ёфтааст. Пайғамбари Акрам Муҳаммад (с.а.в.) борҳо таъкид кардааст:

«Беҳтарини шумост касе аст, ки бо занон муомилаи накӯ дорад»

Аммо дар баъзе ҷомеаҳо ислом ба пардаи урфу одатҳои падарсолорӣ табдил ёфтааст, ки дар онҳо зан масъули гуноҳи мард дониста мешавад ва ҷиноят на ошкор кардани зӯроварӣ ё таҳқиру тавҳин талаққӣ мешавад, балки ошкор кардани як чунин ҷиноят дар ҷомеъа “гуноҳ”-е вазнинтар аз асли ҷиноят маҳсуб меёбад.

Ғарб ва парадокси арзишҳои исломӣ

Пурсиши парадоксӣ ин аст: чаро дар кишварҳои дунявӣ ва ғайримусулмонӣ ё ба истилоҳ “куфрӣ” зане чун Эммануэлла метавонад пурра аз ҳимоя, эҳтиром ва амният бархурдор бошад, аммо дар ҷомеаҳои бо ном “исломӣ” не?

Дар ҳар кишвари ғарбӣ:

• Таҳқири зан, хусусан дар мазҳари ом, ё ҷои ҷамъиятӣ ҷинояти вазнин буда, чунин рафтор тамоман қобили қабули нест;
• Барои озори зан дар кӯча ё ҷои ҷамъияти ва ҳатто манзили шахсӣ ҷазо пешбинӣ шудааст;
• Ҳатто барои таҳқирҳои онлайнӣ қонун вуҷуд дорад, ки хеле корбурд доранд.

Пас мебинем, ки амалан, маҳз чунин кишварҳо ба арзишҳои исломӣ, аз қабили адл, шарафи инсонӣ, ҳуқуқи зан, наздиктаранд. Нисбат ба баъзе ҷомеаҳое ки фақат ба зоҳир мусалмонанд садҳо сару гардан боинсофтаранд. Ин ҷо танқид аз ислом нест, ин ҷо рӯнамоии айбнома ба онҳое аст, ки исломро таҳриф мекунанд ва бо истифода аз номи поки ислом мехоҳанд зулм пинҳон бимонад.

Имрӯз як нафар садо баланд кард, мутмаин бошед, ки фардо ин садо ба ҳазорҳо мубаддал мегардад.

Маҳз аз ҳамин кор низоми сохта дар зери чатри ислом метарсад, ки занон аз ҳаққу ҳуқуқи худ агар ҳимоя карданро омӯзанд ин парда бардошта мешавад ва ин низом пора пора.  

Вақте ки зан мегӯяд:

«Маро дар масҷид озор доданд»,

ӯ масҷидро шарманда намекунад.

Баръакс, ӯ муқаддас будани масҷидро барқарор мекунад,

Ибодатгоҳро ба маснади аслии худаш, яъне хонаи Худо, бинои ниёишу дуо ва макони истиғфор будан, мешинонад.

Пас чӣ бояд кард?

Ҷомеа бояд қабул дошта бошад:

• Тарафдори адолат аст ё муҳофизи риёкорӣ?
• Омодаи шунидани ҳақиқат аст ё мехоҳад садои ҳақиқат набарояд?

Қиссаи имрӯзи Эммануэлла як воқеаи инфиродӣ нест.

Ин қисса оинаест, ки бояд ба он нигарем ва ҳақро бубинем.

Агар хомӯшӣ меъёр гардад,

ҳақиқат пинҳон меноманд.

Аммо ҳақиқат ҳамеша ҳақиқат аст! Ростӣ ҳамеша ростӣ аст!

Агар, ки онро танҳо танҳо як зан ошкоро гӯфта бошаду тамоми ҷаҳон муқобили ӯ қарор гиранд.